Na początku trzeba zwrócić uwagę na to, że jest praktycznie niemożliwym opracowanie przez kogokolwiek takich strategii postępowania, które działałyby w przypadku wszystkich osób autystycznych. Autyzm objawia się u poszczególnych osób w rozmaity sposób, a ich zachowania często podlegają zmianom wraz z upływem czasu. Lista metod radzenia sobie z zachowaniami autystycznymi to tylko lista sugestii, które w wielu przypadkach okazały się skuteczne. Osoby autystyczne często przejawiają zachowania, które mogą być krępujące, denerwujące, a także bardzo często mogą sprawiać, że poczujesz się rozgniewany lub zestresowany ich postępowaniem. Jednakże, w większości przypadków, nie jest zamiarem osób dotkniętych autyzmem, aby ich zachowania były interpretowane w sposób w jaki ma to miejsce. Z powodu swej niezdolności to odczuwania empatii w stosunku do innych ludzi, jest im niezmiernie trudno, o ile w ogóle jest to możliwe, zrozumieć skutki, jakie ich postępowanie wywiera na ludzi znajdujących się w ich otoczeniu. Kiedy tylko jest to możliwe, porozumiewaj się za pomocą dosłownego języka Osoby autystyczne często dosłownie interpretują język. Staraj się komunikować z nimi w sposób dosłowny, gdy tylko jest to możliwe. Zanim wydasz im polecenie, zapytaj sam siebie, jak mogłoby ono zostać zinterpretowane dosłownie. Nie używaj także wyrażeń slangowych czy potocznych, gdy z nimi rozmawiasz. Na przykład, na stwierdzenie „Wyglądasz jakby uleciało z ciebie powietrze”, mogą zareagować mówiąc „Przecież nie jestem oponą, żeby mogło ulatywać ze mnie powietrze”. Zawczasu przygotuj osobę dotkniętą autyzmem na zmiany w codziennym rozkładzie zajęć Osoby autystyczne mają często trudności z radzeniem sobie z jakimikolwiek zmianami w swej codziennej rutynie. Zmiana taka może wywołać u nich uczucie niepokoju i/lub frustracji. Niespodziewana zmiana może skutkować przejawianiem przez osobę autystyczną nieprzyjemnych lub nieznośnych zachowań, takich jak złość czy zachowania agresywne. Postaraj się sprawić, aby dzień takiej osoby był możliwie jak najbardziej przewidywalny, to jest rób wszystko w określonym porządku, w określonym czasie. Przekonasz się, że osoba autystyczna będzie prawdopodobnie domagała się tego, aby jego otoczenie nie ulegało zmianom, np. będzie chciała siedzieć w tym samym miejscu w trakcie posiłków, nalegała by przedmioty i urządzenia znajdowały się w tym samym miejscu przez cały czas. Koncentruj się na zmianie tych zachowań, które są nie do przyjęcia – nie martw się tymi, które są po prostu dziwaczne Zwłaszcza w przypadku osób dotkniętych łagodną formą autyzmu, całkiem możliwa jest zmiana tych zachowań, które są nie do zaakceptowania, takich jak np. napady złości, gryzienie czy niektóre zachowania obsesyjne. Próba zmiany zachowań, które są jedynie dziwaczne tylko cię wykończy i wywoła poczucia frustracji oraz niepokoju w twoich relacjach z osobą autystyczną. Gdy tylko to możliwe unikaj podnoszenia głosu w trakcie rozmowy z osobą autystyczną Wielu osób z autyzmem jest bardzo wrażliwych na wysokie tony i poziomy głośności, a także szczególnie wrażliwych na krytycyzm. Mówienie do nich głośno czy nawet krzyczenie na nie skutkuje jedynie tym, że osoba poczuje się zaniepokojona lub przestraszona. Bardzo często osoby autystyczne błędnie interpretują podniesiony głos jako głos gniewny. Jeśli nie podoba ci się sposób w jaki postępują, mów do nich stanowczym, ale spokojnym głosem. Nie oczekuj od osoby autystycznej, że będzie odwzajemniała emocje Osoby autystyczne mają ogromne trudności z odczuwaniem empatii wobec innych ludzi. Często trudno jest im zrozumieć, że inni ludzie mają prawdziwe uczucia i emocje tak jak oni. Dlatego też, płakanie gdy zrobią coś co cię martwi prawdopodobnie nie wywrze na nich emocjonalnego wpływu. Okazywaniem złości również rzadko można coś osiągnąć. Osoby takie mogą albo nie być w stanie zrozumieć dlaczego jesteś zły, albo też odebrać twą złość jako bycie okrutnym wobec nich. Postaraj się zachować cierpliwość, gdy osoba autystyczna wpada w histerię Bez względu na wiek, niektóre z osób autystycznych wpadają w histerię, gdyż jest to dla nich sposób w jaki wyrażają swój niepokój i/lub frustrację. Mimo iż wpadanie w histerię jest bardziej powszechne u autystycznych dzieci niż dorosłych, będziesz nadal musiał wykazać się cierpliwością w kontaktach z dorosłymi osobami dotkniętymi autyzmem. Jeśli jest to możliwe, spróbuj usunąć osobę z obszaru działania bodźca, który powoduje niepokój i tym samym rozprasza ją. Jeśli osoba taka wcześniej trenowała praktyki relaksacyjne, które są tobie znane, nakłoń ją do posłużenia się taką techniką. W innym przypadku, odtworzenie ulubionej muzyki także bywa pomocne albo też można pozwolić danej osobie (częściej dzieciom) bawić się wodą lub obserwować strumień wody. Porozumiewając się z osobą autystyczną, posługuj się kombinacją sygnałów wizualnych i słownych Z powodu upośledzenia zdolności rozumowania osoby autystyczne często nie są w stanie zrozumieć wydawanych im poleceń. Na przykład, jeśli chcesz żeby dana osoba usiadła na krześle, upewnij się, że cię widzi, wysuń krzesło, poklep w nie i zwracając się do osoby po imieniu poproś ją by usiadła na tym krześle. Nie zapomnij o pochwale za współpracę. Nie zakładaj, że Cię zwyczajnie ignorują, jeśli nie reagują gdu do nich mówisz Osoby autystyczne cierpią na upośledzenie zdolności rozumowania dotyczące bodźców wizualnych i słuchowych. Prawidłowo nazywamy je postrzeganiem wizualnym i słuchowym. Osoby takie mogą widzieć przedmiot, osobę czy sytuację, ale nie być w stanie zrozumieć jakie mają one znaczenie. Albo też mogą słyszeć określone dźwięki czy kogoś mówiącego do nich, i mimo iż słyszą każde słowo, nie potrafią wydobyć znaczenia z tego co się do nich mówi. Wynika to z tego, że ich mózg albo potrzebuje dużo czasu albo w ogóle nie jest w stanie przefiltrować wiadomości w celu wydobycia z niej znaczenia. To upośledzenie zdolności rozumowania najlepiej byłoby przyrównać do sytuacji, w której osoba nie autystyczna próbuje zrozumieć co się do niej mówi w obcym języku. Może słyszeć osobę, która do niej mówi, ale jej nie rozumie. Zachowaj poczucie humoru W celu pozostania zdrowym na umyśle i uniknięcia załamania nerwowego, musisz być w stanie dostrzegać zabawną stronę niektórych spośród ich zachowań. Na przykład, nie śmiejąc się przy tym z nich, spróbuj spojrzeć od tej „zabawnej” strony na sytuacje, w których osoby autystyczne interpretują coś dosłownie. Albo też, jeśli zrobią coś co cię rozśmieszyło, ale jest też dla ciebie krępujące, pośmiej się po cichu z tego, co zaszło. Ciągłe traktowanie ich postępowania w sposób poważny sprawi tylko, że będziesz czuł się bardziej spięty i zestresowany, a tym samym trudniej ci będzie sobie z tym poradzić. Wiele spośród przedstawionych sugestii może nie zadziałać od razu, ale z upływem czasu powinieneś dostrzec pewne zmiany w zachowaniu danej osoby. Radzenie sobie z zachowaniami autystycznymi może być czasem męczące, stresujące i być prawdziwym ciężarem dla innych ludzi. Jednakże jest możliwe by żyć szczęśliwie, zdrowo i produktywnie, nawet jeśli autyzm regularnie wnosi swój wkład do stresów dnia codziennego. Pamiętaj: BĄDŹ CIERPLIWY BĄDŹ TOLERANCYJNY BĄDŹ WYROZUMIAŁY ORAZ POCZUCIE HUMORU JEST KLUCZOWE Powyższe wskazówki zostały opracowane przez Rachel Kleverkamp, młodą kobietę cierpiącą na zaburzenie z grupy autyzmu. Rachel z powodzeniem zdała VCE (the Victorian Certificate of Education) i obecnie zdobywa wykształcenie w TAFE (Technical and Further Education). Dziękujemy pani Rachel Kleverkamp za pozwolenie nam na opublikowanie swojej pracy.

Scenariusz zajęcia z dzieckiem autystycznym, niechętnym do współpracy. Przedszkole Temat: „Poznaję świat poprzez zmysły. Uczę się bawić”. Cele operacyjne:• Stymulacja zmysłów (dotyku, słuchu, wzroku) poprzez różne bodźce.• Usprawnianie procesów poznawczych.• Praca nad uporem dziecka poprzez tworzenie pozytywnej atmosfery na zajęciu.• Wprowadzenie dziecka w sytuację zabawy.• Rozwijanie percepcji wzrokowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej.• Utrwalenie pozytywnych emocji w trakcie wykonania zadań.• Uświadamianie dziecku przeżywanych emocji poprzez ich nazywanie. Forma pracy: indywidualna. Metody pracy: wspierające i stymulacyjne rozwój dziecka, aktywizujące, korygujące, muzykoterapia, terapia tańcem i ruchem, terapia piaskiem, terapia farbami (colorterapia).Uczestnik zajęcia: dziecko autystyczne, 6 lat, niemówiące, niechętne do zajęcia, współpracy. Pomoce dydaktyczne: farby, kartki z różnymi obrazkami, podkład muzyczny, piasek, makaron, koszyki i inne pomoce gabinetu. Przebieg zajęcia:1. Powitanie – powitanie wspólnie z dzieckiem. Psycholog mówi „Dzień dobry” i razem klaszczą w Nawlekanie makaron na słomki. Dziecko samodzielnie nawleka makaron, wykonuje zadanie do końca. Potem składa makaron na miejsce („sprząta”).3. Układanie drobnych elementów twarzy. Dziecko przykleja do twarzy drobne elementy: oczy, nos, uszy, włosy, brwi. Psycholog nazywa te Terapia kolorem, z wykorzystaniem farb. Dziecko ma przed sobą foliowaną kartkę z wyciśniętymi farbami. Dziecko „bawi się” tym, że naciska na farby, rozpowszechniając i mieszając kolory między Przerwa. Wyciszenie w tańcu. Taniec w parze do podkładu muzycznego (muzyka spokojna). Dziecko w parze z psychologiem, przytulając tańczy taniec. W trakcie tańca psycholog klepie uspokajająco dziecko po „Talerzyk”. Psycholog rozkłada przed dzieckiem talerzyk i obrazki z rysunkami warzyw i owoców oraz zabawek. Dziecko powinno wybrać „jedzenie” i położyć je na Dopasowanie do koloru. Dziecko powinno posegregować przedmioty do koszyków wg 2 kolorów (żółtego i niebieskiego).8. Przerwa. Skakanie pod muzykę aktywną (ekspresja ruchowa, odreagowanie emocji).9. Powtórzenie zadań dobrze znanych. Dziecko uporządkowuje elementy układanki wg ich Segregowanie elementów wg wzoru. Dziecko rozkłada w słoiczki kuleczki, koreczki i drobne Przerwa. Skakanie pod muzykę aktywną (ekspresja ruchowa, odreagowanie emocji).12. Piaskoterapia. Zabawa z piaskiem (rysowanie po piasku, sypanie, zostawienie odcisków dłoni, zakapywanie ręki, zmiana rąk itd.). Dziecko powtarza za psychologiem, psycholog pozwala dziecku „eksperymentować”, bawić się z Pożegnanie. Psycholog mówi „Do widzenia” i razem klaszczą w rytm (Albina Rezuanova, 2016). w trakcie zajęcia psycholog nazywa emocje, które dziecko przeżywa na zajęciu (radość, smutek, zadowolenie, złość). fot. #arkusz #asd #Asperger #autyzm #dzienniki #edukacja #emocje #grafomotoryka #historyjka #intelektualna #IPET #komunikacja #lekcja #manualne #metody #motoryka #mowa #niepełnosprawność #niepełnosprawnośćintelektualna #pedagog #percepcja #pisanie #program #przedszkole #rewalidacja #scenariusz #scenariusze #schemat #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #szkoła #terapia #terapiaręki #uczeń #umiejętności #umiejętnościspołeczne #uwaga #za #zabawa #zabawy #zajęcia #zajęciaterapeutyczne #ćwiczenia Zobacz wpisy

Wczesne wspomaganie rowoju (WWR), lub wczesne interwencja, oznacza działania na rzecz małych dzieci (0-7 roku życia) z opóźnieniami w rozwoju lub z niepełnosprawnościami. Wczesne wspomaganie rozwoju zapewnia dobre warunki do rozwoju dla małego dziecka w spektrum autyzmu. WWR można zacząć niezależnie od tego, czy uzyskaliśmy już diagnozę lub specjalistyczne rozpoznanie problemów dziecka, czy jeszcze nie. WWR kojarzy się z zajęciami dla małych dzieci, które odbywają się w Poradniach. W praktyce cała rodzina zaangażowana jest w skonstruowanie takiego środowiska dla dziecka, w którym maluch może pokazać na co go stać. W tym artykule podpowiadamy ćwiczenia WWR, które mogą być stosowane na początek pracy z dzieckiem. Te zabawy mogą być inspiracją dla rodziców, którzy pragną stymulować rozwój dziecka i pogłębiać z nim kontakt przez zabawę. Warto jest pracować ze specjalistami i dostosowywać wspieranie rozwoju do potrzeb dziecka. Ten artykuł najlepiej traktować, jako źródło dodatkowych inspiracji do pożytecznego spędzania wspólnego czasu z dzieckiem. Wczesne Wspomaganie Rozwoju daje dobre efekty Badacze autyzmu uważają, że wczesne rozpoczęcie terapii daje korzyści dzieciom z autyzmem, dlatego obecnie szczególną wagę przykłada się do wczesnego wykrywania autyzmu. We wczesnym dzieciństwie mózg cechuje się dużą plastycznością tzn. że z łatwo tworzą się nowe ścieżki neuronalne – mózg „dostosowuje się” do stworzonego dla dziecka środowiska, dlatego warto, żeby środowisko było jak najbogatsze terapeutycznie i jak najbardziej dostosowane do wyzwań rozwojowych. WWR jako zajęcia ze specjalistą W Polsce w ramach systemu oświaty dziecko może uczestniczyć w darmowych zajęciach Wczesnego Wspomagania Rozwoju odbywających się zwykle w Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych lub niektórych przedszkolach. Organizacje wczesnego wspomagania rozwoju w Polsce opisujemy w osobnym artykule: WWR – formalności. Zagwarantowane darmowe zajęcia to 4-8 godzin w miesiącu. Ustawa mówi, że przysługują dziecku od wykrycia cech niepełnosprawności do rozpoczęcia nauki w szkole – oznacza to, że dziecko nie musi mieć postawionej diagnozy a jedynie wstępne rozpoznanie. Rozpoczęcie zabawy stymulującej rozwój dziecka w domu Przed rozpoczęciem zabawy przygotowujemy się i dostosowujemy przestrzeń. Znajdź odpowiednie miejsce w którym dziecko czuje się dobrze, miejsce znane, przytulne i wygodne. Postaraj się, żeby wspólnego czasu nie zakłócały niepotrzebne bodźce np. włączony telewizor. Zabawki można uporządkować w pudłach w taki sposób, żeby dziecko bawiło się jedną rzeczą na raz i nie rozpraszało się bez potrzeby innymi rzeczami, które są w zasięgu wzroku. Upewnij się, że dziecko czuje się bezpiecznie i komfortowo, ma zaspokojone podstawowe potrzeby: jest najedzone, nie chce mu się pić. Zastanów się co sprawia dziecku przyjemność – kiedy wiemy co dziecko lubi możemy to dobrze wykorzystać w ćwiczeniu nowych umiejętności. Pomyśl o stopniowaniu trudności i intensywności bodźców metodą małych kroków. Dodajemy nowe elementy do zabawy, kiedy dziecko dobrze opanowało elementy podstawowe. Dbamy o to, żeby dziecko zawsze mogło odnosić małe sukcesy. Zabawa dla rozwoju – jak wyciągnąć z niej najwięcej korzyści? Wszystkie ćwiczenia prowadzimy w życzliwej, pogodnej atmosferze, w kontakcie z dzieckiem. Nadrzędną rzeczą jest dostarczenie dobrych wrażeń dla naszej wspólnej relacji. Oczekujemy, że dziecko będzie chciało na nas spoglądać, angażować się we wspólną aktywność. Takie umiejętności są priorytetowe. Uczymy dziecko podstawowych umiejętności społecznych: dzielenia z nami pola uwagi to znaczy, że dziecko interesuje się tym co my w danym momencie oraz angażowania się we wspólną aktywność. Takie umiejętności są bazą do dalszego rozwoju społecznego – rozmawiania z ludźmi i nawiązywania przyjaźni. Proste zabawy wczesnego dzieciństwa są wspaniałą stymulacją rozwoju, o ile dziecko obserwuje nas, dzieli z nami radość i czujemy, że mamy dobry kontakt: Rzucanie i łapanie chusty – do zabawy potrzebujemy lekkiej chusty, najlepiej w jasnym kolorze lub lekkiego prześcieradła. Siadamy na przeciwko dziecka, podnosimy chustę nad głowę, podrzucamy ją i obserwujemy jak na nas spada. Wyrażamy naszą radość i robimy śmieszne miny. Przejażdżka na kocu/w koszyku – usadzamy dziecko na kocu lub w koszyku/pudle/misce i wozimy je po mieszkaniu. Nasza twarz jest na poziomie twarzy dziecka. Możemy robić nagłe przystanki i oczekiwać spojrzenia, żeby ruszyć dalej. Zabawa w Baloniku mój malutki – znana zabawa dla małych dzieci, można bawić się w nią z kilkoma osobami. Chwytamy dziecko za ręce i chodzimy w kółko, coraz bardziej oddalając się od środka i mówiąc: Baloniku mój malutki, rośnij duży okrąglutki, balon rośnie, że aż strach, przebrał miarę no i bach! Po „bach” wszyscy przewracamy się na ziemię. Zabawa w Akuku! – zabawa w pojawianie się i znikanie, chowamy się zakrywając dłońmi twarz, pod kocem, za drzwiami i wyłaniamy mówiąc radośnie: Akuku! Kolejne przykłady zabaw podzieliliśmy według obszarów w rozwoju, których dotyczą. W każdym ćwiczeniu najważniejsza jest próba zaangażownia dziecka, nawiązania kontaktu i to, że czujemy się dobrze, bawiąc się razem. Poznawanie świata poprzez dotyk i równowagę Dziecko uczy się odczuwania swojego ciała oraz uczy się części ciała Odczuwanie ciała jest podstawą do uczenia się kolejnych działań. Każde dziecko musi nauczyć się gdzie są jego dłonie i nóżki i w jaki sposób działają, żeby zacząć chwytać przedmioty i chodzić. Czasem dzieci z zaburzeniami rozwoju nie opanowują tej wiedzy czyli tzw. schematu ciała wystarczająco dobrze, dlatego pomagamy dzieciom poczuć i poznać poszczególne części ciała. Dziecięce masażyki. Znane zabawy tj. idzie rak, nieborak, ważyła sroczka kaszkę lub inne podobne, które dziecko lubi. Masaż piłką rehabilitacyjną (piłeczka z gumowymi, delikatnymi kolcami), szczoteczkami lub wałeczkami do masażu. Masujemy rączki, nogi, plecy dziecka piłeczką lub innym przyjemnym przedmiotem dobrym do masażu. Dobieramy siłę nacisku w zależności od tego, co dziecko lubi. Wypowiadamy nazwę masowanej części ciała: masuję nóżkę, masuję rączkę… Obserwujemy dziecko i czekamy aż wyciągnie do nas rączkę do masowania. Masaż paluszków. Możemy masować jedynie paluszki u rąk lub u stóp i śpiewać do tego piosenkę: Ten najgrubszy to jest dziadziuś a to jest babunia, ten największy to jest tatuś a to jest mamunia, a to jest dziecinka mała lalalala, a to jest rodzinka cała lalala bęc. Poznawanie części ciała. Ze starszymi dziećmi można bawić się z wykorzystaniem umiejętności naśladowania. Siedzimy naprzeciwko i mówiąc prosty wierszyk lub odliczając dotykamy tej samej części ciała: 1, 2, 3 dotykamy nosy! Dziecko uczy się utrzymywania równowagi Równowaga jest ważną umiejętnością, dzięki niej możemy koordynować nasze ruchy i czuć się pewnie w świecie. Każdy maluch w dzieciństwie musi wytestować zmysł równowagi, dobrym sposobem na to jest huśtanie, podskakiwanie, bycie noszonym na rękach. Pchanie wózka, krzesełka. Dziecko, które nie potrafi chodzić, ćwiczy zmysł równowagi potrzebny do nauki samodzielnego chodzenia. Wyszukujemy dla dziecka lekkie krzesełko lub wózek, który może pchać po mieszkaniu, ucząc się samodzielnego utrzymywania równowagi. Kołysanie w kocu i bujanie. Bujamy dziecko w kocu lub na huśtawce, możemy śpiewać piosenki, utrzymujemy kontakt wzrokowy. Tempo bujania dostosowujemy do reakcji dziecka. Odbijanie się na materacu/ trampolinie. Sadzamy dziecko na materacu i naciskamy tak, żeby wywołać sprężynowanie. Dostosowujemy podskoki do preferencji dziecka. Wspólnie cieszymy się z podskakiwania. Podskakiwanie na kolanach. Chwytamy dziecko pod pachami i mówiąc wierszyk podrzucamy lekko symulując podskakiwanie, na koniec unosimy do góry i przytulamy do siebie. Dziecko uczy się różnych wrażeń dotykowych i czerpie przyjemność z kontaktu fizycznego Poznawanie kolejnych rzeczy przez dotyk to naturalne kroki w poznawaniu świata. Im więcej wrażeń ma dziecko, tym więcej wie o świecie, czuje się bezpieczne i jest otwarte na dalsze poznawanie. Kontakt fizyczny z rodzicami to naturalne paliwo do rozwoju małych dzieci. Dzięki temu, że dziecko jest głaskane, przytulane – czuje się kochane, akceptowane i buduje w sobie bazowe poczucie bezpieczeństwa, które sprawia, że chce poznawać świat i czuje się kompetentne. Różne faktury. Przygotowujemy dla dziecka worek lub karton pełen kawałków materiałów o różnej fakturze np. wełna, futerko, delikatny papier ścierny, jedwab, folia bąbelkowa itd. Wyciągamy z dzieckiem materiały z zaciekawieniem, pozwalamy mu badać je rączkami, eksperymentować. Nazywamy wrażenia dotykowe. Materiały można rozłożyć na podłodze i pozwolić dziecku chodzić po nich lub raczkować. Można także przygotować rękawiczki z naszytymi skrawkami materiałów. Dotykanie twarzy. Kładziemy ręce dziecka na naszej twarzy, pozwalamy mu poznawać ją dotykiem, nazywamy części ciała, robimy śmieszne miny, uśmiechamy się. Głaskanie miłymi rzeczami. W spokojnej atmosferze delikatnie głaskamy dziecko przyjemnym dla niego materiałem lub naszymi dłońmi. Zabawa w sypkimi materiałami. Przygotowujemy dla dziecka miskę z dowolnymi sypkimi materiałami: ryżem, kaszą, fasolą, piaskiem itd. Pozwalamy dziecku zanurzać dłonie w misce, manipulować materiałami. Możemy chować atrakcyjne przedmioty w misce z ryżem i zachęcać do znajdowania ich. Zabawa z materiałami lepkimi. Pozwalamy dziecku bawić się materiałami lepkimi tj. błoto, masa solna, plastelina. Można przygotować także masę jadalną np. zgnieciony banan z odrobiną miodu. Dziecko bawi się masą rączkami i może oblizywać je – to daje dużo wrażeń dotykowych! Zimne. Pokazujemy dziecku zimne rzeczy z lodówki, pozwalamy dotknąć i manipulować rzeczą, nazywamy wrażenie: „Zimny jogurt!” Zmysły węchu i smaku Dziecko uczy się poznawania świata za pomocą węchu i smaku Poznawanie przez wszystkie zmysły rozszerza wiedzę o świecie i naturalną ciekawość. Degustacja. Przygotowujemy talerz z różnymi małymi przekąskami. Wspólnie z dzieckiem próbujemy kolejnych rzeczy, zachwycamy się, komentujemy smaki. Zapachy. Do zabawy z węchem możemy przygotować próbki zapachów np. flakoniki z aromatami do ciast. Wspólnie poznajemy zapachy, nazywamy wrażenie i robimy miny pełne emocji. Zmysł wzroku Dziecko uczy się podążać wzrokiem – obserwować Umiejętność podążania wzrokiem jest podstawową umiejętnością potrzebną do wzrokowego odbierania świata. Małe dziecko uczy się koncentrować wzrok na konkretnym obiekcie i kiedy obiekt się oddala, nadal go obserwować – dziecko śledzi obiekt wzrokiem i przesuwa głowę w tym kierunku. Zdarza się, że dzieci z zaburzeniami rozwoju potrzebują dodatkowych ćwiczeń, żeby opanować tę umiejętność. Śledzenie wzrokiem. Przesuwamy przed oczami dziecka ciekawą małą zabawkę lub nasz palec mówiąc prosty wierszyk np. Ptaszek, ptaszek, ćwir, ćwir. Ptaszek, ptaszek, ćwir, ćwir. Ćwir, ćwir, ćwir, ćwir. Kiedy dziecko skupia uwagę na zabawce przesuwamy ją w prawo lub w lewo, dziecko powinno śledzić wzrokiem zabawkę. Zakładamy na rękę pacynkę i mówimy za pomocą niej do dziecka, przesuwamy pacynkę w różne strony i sprawdzamy czy dziecko obserwuje. Znikanie. Kładziemy na podłodze ulubioną zabawkę dziecka i kiedy na nią patrzy stwarzamy przeszkody w jej otrzymaniu np. przesuwamy po ziemi tak że dziecko musi obserwować ją i podejść lub wrzucamy do pudełka, zakrywamy chustką. Zachęcamy dziecko do poszukiwania zabawki. Upuszczanie zabawki. Przyciągamy uwagę dziecka do przedmiotu np. wydając nim dźwięki a kiedy dziecko patrzy na przedmiot upuszczamy go. Sprawdzamy czy dziecko obserwuje spadającą rzecz. Dziecko doświadcza świata przez wzrok, poznaje kolory i figury Im więcej wrażeń wzrokowych ciekawych dla dziecka tym większe prawdopodobieństwo, że maluch zainteresuje się i będzie poznawał coraz więcej rzeczy za pomocą wzroku, budując podstawową bazę wiedzy o świecie. Kolorowe łóżeczko. Owijamy szczebelki łóżeczka kolorowymi krawatami, szalikami. Wspólnie z dzieckiem obserwujemy i badamy je, zachwycamy się: Jaki śliczny kolor! Kolorowe skarpetki. Zakładamy na nóżkę dziecka skarpetkę w jaskrawym kolorze. Kiedy dziecko zauważy skarpetkę, będzie chciało ją ściągnąć i obejrzeć. Możemy zakładać skarpetki na obie nóżki lub na rączkę. Piłki. Zabawy kolorowymi piłkami: turlamy, rzucamy piłki i zachęcamy dziecko do obserwacji oraz uczestniczenia w zabawie. Zmysł słuchu Nauka zwracania uwagi na dźwięk i poznawanie świata poprzez dźwięki Słuchanie jest kolejną metodą poznawania otoczenia. Poznawanie dźwięków jest podstawą nauki mówienia i słuchania innych. Dźwięki w środowisku. Zwracamy uwagę dziecka na dźwięki w otoczeniu. Kiedy pojawia się charakterystyczny dźwięk np. dzwoniący telefon, pokazujemy palcem jego źródło: „Oooo! Słyszysz telefon?” Następnie pokazujemy dziecku telefon, nazywając go: „To jest telefon”. Dźwięku można śledzić także podczas spaceru. Ukryty dźwięk. Ukrywamy pozytywkę a kiedy dziecko zainteresuje się dźwiękiem rozpoczynamy wspólne poszukiwania. Na początku sami poszukujemy zabawki: „Może pod stołem? Nie tu jej nie ma. Może pod poduszką? Ooo! Hura! Jest!” Po kilku próbach dziecko powinno orientować się gdzie jest zabawka. Jeśli dziecko rozumie regułę zabawy można zmieniać kryjówki. Gdzie jest dźwięk? Wytwarzamy dźwięki z różnych części pokoju za pomocą instrumentów lub przedmiotów domowych tj. pęk kluczy, garnek i łyżki. Czekamy na reakcję dziecka, dziecko powinno spojrzeć w kierunku źródła dźwięku. Jeśli patrzy cieszymy się, prezentujemy instrument. Wspólne słuchanie muzyki, maszerowanie lub kołysanie się w jej rytm. Rozwój ruchowy Ćwiczenie umiejętności chwytania i tzw. manipulowania przedmiotami Małe dziecko chwyta kolejne przedmioty i bada je na wszystkie dostępne mu sposoby – przesuwa w dłoni, przekłada z ręki do ręki, rzuca, wkłada do ust – w psychologii rozwoju nazywane jest to manipulowaniem. Chwytanie jest początkiem umiejętności używania rąk do codziennych działań: do pisania, ubierania się, jedzenia sztućcami. Manipulowanie pozwala poznawać kolejne rzeczy z otoczenia. Chwytanie zabawek. Kiedy dziecko jest zainteresowane przedmiotem, podajemy mu go do rąk – przysuwamy i czekamy aż chwyci zabawkę. Wspólnie bawimy się w wrzucanie i wyciąganie przedmiotów z pudełka. Wspólnie bawimy się w nakładanie kółek na patyk lub budowanie wieży z klocków. Otwieranie. Ulubione przedmioty lub przekąski dziecka chowamy w pudełku, słoiczku i zachęcamy do samodzielnego otwierania go. Dziecko ćwiczy umiejętność koordynacji ruchów całego ciała Koordynacja czyli zgranie wszystkich ruchów to podstawa chodzenia, biegania, wykonywania konkretnych działań np. zdejmowanie z półki, podnoszenie z ziemi. Dzieci intensywnie ćwiczą koordynację, widać do np. kiedy niemowlę patrzy na zabawkę wyciąga do niej rękę i początkowo nie trafia precyzyjnie w zabawkę, ale chwyta ją niezdarnie. Dziecko musi nauczyć się dopasować ruchy do tego co widzi. Pokonywanie przeszkód. Ustawiamy tor przeszkód z różnorodnych dostępnych w domu przedmiotów i zachęcamy dziecko do przechodzenia. Rzucanie i łapanie. Rzucamy piłkami do siebie lub do celu. Zabawa papierem. Zgniatamy wspólnie papier i rzucamy wykonanymi kulami. Po konsultacji ze specjalistami Po uzyskaniu wsparcia u specjalistów zajmujących się autyzmem, stopniowo planowana jest pomoc dostosowywana do konkretnych potrzeb dziecka. Więcej o indywidualnym wspieraniu piszemy w artykule, który jest wstępem do metod terapii autyzmu. Życzymy powodzenia w poszukiwaniu najlepszych zabaw dla siebie i dziecka. Zapraszamy do dzielenia się doświadczeniami za pośrednictwem komentarzy. Piszcie co jest dla Was najważniejsze i nad rozwojem których umiejętności dziecka chcecie pracować. Źródła: „Gry i zabawy z niemowlakami” Jackie Silberg „Gry i zabawy we wczesnej interwencji” Barbara Sher „Interwencja wczesnodziecięca” Walter Strassmeier „Nie-zgrane dziecko w świecie gier i zabaw” Carol Stock Kranowitz „1001 porad dla rodziców i terapeutów dzieci z autyzmem i Zespołem Aspergera” Ellen Notbohm, Veronica Zysk

jak się bawić z dzieckiem autystycznym