Transkrypcja filmu videoWielu ludzi, w tym ja, uważa studiowanie historii I wojny światowej za czasem nieco mylące i niezrozumiałe. Myślę, że powodem tego jest fakt, że świat przez I wojną światową bardzo się różnił od obecnego. Co pewnego stopnia, nasz świat został w dużym stopniu ukształtowany przez I wojnę światową, a potem przez II wojnę światową. I abyście mieli pojęcie jak wygląda nasz współczesny świat, a zwłaszcza współczesna Europa, pokazuję wam jej mapę. Interesującą rzeczą w tej mapie jest to, że nie jest to tradycyjna mapa, gdzie zwykle widać granice państw, to są granice państw, te szare linie, pokazują one gdzie kończy się Francja, i gdzie zaczyna się Szwajcaria, Niemcy czy Włochy. Ale przede wszystkim widzimy tutaj, gdzie mówi się poszczególnymi językami. Więc ta mapa odpowiada na takie pytania, jak "Gdzie ludzie mówią po francusku?" "Gdzie ludzie mówią po niemiecku?" Zauważcie, że w większej części Europy jej obecne, współczesne granice pokrywają się z tym, gdzie używa się danych języków. Jest kilka obszarów, gdzie nie mamy tego połączenia, na przykład z katalońskim i hiszpańskim, i właściwie prowadzi to do pewnych problemów. Ale w większości współczesnej Europy granice państw i granice językowe, albo granice narodowe, się pokrywają. Jeśli cofniemy się do świata I wojny światowej, to wyglądało to zupełnie inaczej. Niektóre granice rozpoznajemy. Rozpoznajemy Zjednoczone Królestwo. Irlandia od tamtego czasu została odłączona, ale nie różni się ono tak bardzo od obecnego Zjednoczonego Królestwa Hiszpania też się za bardzo nie różni, Francja też nie. Włochy też się nie różnią, ale Niemcy różnią się bardzo. Jeśli spojrzymy na Cesarstwo Niemieckie na początku I wojny światowej albo na początku XX wieku, około 1914 roku, pomiędzy nimi i Imperium Rosyjskim znajduje się wiele grup językowych, dokładnie tutaj, które teraz mają swoje niezależne państwa. Inną rzeczą, którą możecie zauważyć, jest to wielkie państwo zwane Austro-Węgrami, albo często nazywane Imperium Austro-Węgierskim. I ludzie mówią "Znam kilka narodowości, które mają w nazwie słowa Austia i Węgry, ale nie wiem, co to jest te Imperium Austro-Węgierskie." I interesujące jest to, że to naprawdę było imperium. Próbowało zebrać razem te wszystkie narody, które mówiły różnymi językami i składały się z różnych grup etnicznych. To powiększenie Imperium Austro-Węgierskiego przed I wojną światową. I jest ono chyba najważniejszym czynnikiem do zrozumienia tego, jak zaczęła się I wojna światowa. Ponieważ przed I wojną światową, w 1908 roku, Austro-Węgry oficjalnie zaanektowały Bośnię i Hercegowinę. I to kolejna myląca rzecz dla wielu z nas, bo jest to jeden kraj. Nazywa się Bośnia i Hercegowina. Sądzę, że dla Austro-Węgrów to był po prostu region, który zaanektowali. I interesujące jest to, że jeśli popatrzymy na mapę językową, to widzimy, że ten cały region posługuje się dialektami serbskiego, chorwackiego i bośniackiego. Są one mocno połączone językowo i etnicznie. Więc ten cały region tutaj jest językowo i etnicznie powiązany. Możemy zauważyć, że to pragnienie złączenia ludzi z podobnymi etnicznymi i językowymi podłożami doprowadziło do wielu zdarzeń mających miejsce podczas I wojny światowej - albo przynajmniej były iskrą zapalającą beczkę z prochem, którą była I wojna światowa. Inną rzeczą, która się różniła, albo innym państwem czy narodem albo imperium, które obecnie nie jest nam za bardzo znane, jest Imperium Osmańskie. Więc jeśli spojrzymy na wpółczesną mapę, widzimy Turcję, położoną na Półwyspie Anatolijskim. Tutaj jest Turcja. Współczesna Turcja. Ale przed I wojną światową, w 1914 roku, Turcja była zasadniczo częścią pozostałości Imperium Osmańskiego. Tutaj widzimy, jak wyglądało Imperium Osmańskie. A tutaj mamy współczesną Turcję. Ale Imperium Osmańskie składało się z współczesnej Turcji, i z większości współczesnego Bliskiego Wschodu. Więc większość arabskiego świata wokół Syrii, Iraku, Libanu, większość obszaru gdzie położony jest współczesny Izrael, część Arabii Saudyjskiej... To było właściwie umierające już Imperium Otomańskie. W najlepszych latach kontrolowało większość muzułmańskiego świata. Kontrolowało Afrykę Północną, jak również ten obszar tutaj, i nawet trochę Persji, a zwłaszcza większość Bałkanów południowo-wschodnią Europę i nawet Grecję, w szczytowych latach Imperium Otomańskiego. Mówię tu o setkach lat wstecz. Więc tuż przed I wojną światową świat nie wygląda tak, że państwa są definiowane przez granice językowe albo etniczne. W dużym stopniu mamy te imperia, które istniały pod koniec XIX wieku. I te imperia nie były tylko w Europie - tak jak Imperium Austro-Węgierskie- albo nie tylko na Bliskim Wschodzie - tak jak Imperium Osmańskie. Tutaj mamy mapę imperiów z mniej więcej tego czasu. I od razu rzuca się w oczy Imperium Brytyjskie, to ten obszar na różowo. Wielka Brytania, a raczej Zjednoczone Królestwo - Wielka Brytania to tylko ta wyspa tutaj. Dorzucamy Irlandię i mamy Zjednoczone Królestwo. Wielka Brytania kontrolowała cały indyjski podkontynent. I pomimo, że Egipt był do pewnego stopnia niezależny, to Wielka Brytania miała tam duże wpływy. Oczywiście miejsca jak Kanada czy Australia i Nowa Zelandia były kontrolowane przez Imperium Brytyjskie. Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy z tego, że znaczna część Afryki również była kontrolowana przez Wielką Brytanię. I czas przed I wojną światową to pewnego rodzaju wyścig imperiów, wyścig zbrojeń pomiędzy głównymi siłami Europy. Szczególnie Wielka Brytania, albo Zjednoczone Królestwo, które miało ogromne imperium. "Imperium, nad którym nigdy nie zachodzi słońce" I nigdy nie zachodziło nad tym imperium, które właśnie tutaj zobaczyliśmy. Cesarstwo Niemieckie również zaczynało napinać mięśnie i zbroić się. I im bardziej Niemcy widzieli, że Brytyjczycy się zbroją tym bardziej oni sami chcieli się zbroić i na odwrót. I mieliśmy ten wyścig zbrojeń. I próbowali oni budować swoje imperia. Więc Niemcy byli obecni w Afryce. Mamy również Francuzów, którzy byli obecni w większości Afryki. I musicie o tym wszystkim pamiętać w kontekście. Część budowania imperium opierało się na ego i na rozszerzaniu wpływów, czyjejś siły. Wiele opierało się na wierzeniach etnicznych dotyczących cywilizacji. Były to próby zracjonalizowania przejmowania kontroli nad ludźmi i ich zasobami. A byliśmy w świecie, gdzie dostęp do zasobów, a zwłaszcza do surowców- szczególnie ropy, mógł zdefiniować, czy potęga była w ogóle potęgą. I myślę, że taraz mamy porządną bazę do zrozumienia stanu rzeczy tuż przed I wojną światową.
Łatwe zwycięstwo Włoch unaoczniło słabość "chorego człowieka Europy" i doprowadziło do sprzymierzenia się Bułgarii, Czarnogóry, Grecji i Serbii przeciwko Turcji. Wojna między
II Rzeczpospolita Polska w czasie II wojny światowej Polska pojałtańska 1945–1948 Gomułkowska stabilizacja (1957–1970)II Rzeczpospolita Budowa niepodległej Polski (1918–1921) Granice II Rzeczypospolitej po traktacie ryskim (1921 r.) Społeczeństwo II Rzeczypospolitej Największe gminy żydowskie w Polsce w przededniu wojny Problemy gospodarcze i sytuacja międzynarodowa w pierwszych latach niepodległości Linie kolejowe w Polsce po 1918 r. Polska pod rządami Józefa Piłsudskiego Centralny Okręg Przemysłowy Polska w czasie II wojny światowej Agresja Niemiec i ZSRS na Polskę we wrześniu 1939 roku Wojna obronna Polski 1939 r. Niemiecka polityka okupacyjna na ziemiach polskich Podział okupacyjny Polski w latach 1941–1943 Polityka okupanta sowieckiego na ziemiach polskich w latach 1939–1941 Plik w pełnej rozdzielczości dostępny na stronie Walka o Polskę na arenie międzynarodowej w latach 1941–1943. Dramat polskich Kresów Zasięg terytorialny Zbrodni Wołyńskiej Mapa pochodzi z albumu Pawła Rokickiego Ku Ostrej Bramie, IPN Warszawa 2016 Polska pojałtańska 1945–1948 Początki komunistycznego reżimu Przesiedlenia i migracje będące w przeważającej części konsekwencją zmiany granic Polski objęły około 7 mln osób, w liczbie tej mieścili się także Polacy wracający do kraju z przymusowych robót w III Rzeszy. Gomułkowska stabilizacja (1957–1970) Na forum międzynarodowym Mapa w pełnej rozdzielczości do pobrania na stronie
1. Uczeń omawia proces tworzenia się bloków polityczno‑militarnych przed I wojną światową i wymienia państwa, które je utworzyły, 2. Uczeń wyjaśnia, dlaczego doszło do ukształtowania się Trójprzymierza i Trójporozumienia, 3.
Bliski Wschód / Turcja, Turkmenistan, Uzbekistan, Kirgistan, Tadżykistan, Afganistan, Pakistan, Irak, Iran, Syria, Izrael, Jordania, Arabia Saudyjska. Mapa ścienna polityczna. MI
Mapa: Mapa: Europa podczas I wojny światowej w latach 1914‑1918. Na mapie zaznaczono: granice państw w 1914 r. inne granice. Zamach na arcyksięcia Austro‑Węgier Franciszka Ferdynanda 28 VI 1914 r.: Sarajewo. Państwa centralne: Cesarstwo Niemieckie. Monarchia Austro‑Węgierska. Sojusznicy państw centralnych: Imperium Osmańskie;
pGermanMaps1919-1945 Na stronie tej dostępne są mapy niemieckie, głownie Polski i innych krajów Europy Środkowej. i Wschodniej. Mapy te tworzył przede wszystkim Reichsamt für Landesaufnahme (1921– 1945) następca Königlich Preußischen Landesaufnahme (do roku 1918). Uwaga: ponieważ niektóre pliki mogą być duże (do 90 Mb!), radzimy nie otwierać większych skanów w przeglądarce (Internet Explorer, Firefox, itd.), bo zwykle spowoduje to „zwis” programu (a czasem i komputera). Najlepiej pobrać pliki (PRAWY klik myszy na plik i wybór opcji: „zachowaj jako...”), po czym otwierać pobrane pliki za pomocą dowolnego zainstalowanego programu graficznego (irfanview, photoshop, global mapper, itd.). Niemieckie mapy w skali 1:25 000, tzn „Meßtischblatt”, lub „Topographische Karte” (TK) można pobrać z projektu Mapster. Wśród poniższych skanów znajdują się też mapy innych niemieckich instytucji: • OKH/Gen St d. H (Oberkommando des Heeres / Generalstab des Heeres), Chef des Kriegskarten- und Vermeßungsgewesens. Wydział ten, równolegle do RfL, tworzył mapy, również ziem polskich i innych. Zwykle były to przedruki przedwojennych map WIG w skali 1:100 000 (poczwórne, na wzór niemieckich arkuszy zbiorczych Einheitsblatt) oraz w skali 1:25 000 w rożnych wariantach (powiększenia wigowskich „setek”, przedruki polskiej mapy 1:25 000, mieszanki powiększeń mapy WIG w skali 100K i mapy WIG w skali 25K, lub nowe mapy opracowane na podstawie polskich materiałów przejętych po kampanii wrześniowej. Kilkanaście przykładów takich map dostępnych jest w dziale map WIG 1:25000. Ogólnie mówiąc, o ile RfL zajmował się mapami III Rzeszy i terenów do niej przyłączonych, wydział Chef des Kriegskarten- und Vermeßungsgewesens drukował mapy na potrzeby niemieckiej armii, głównie obszarów, na których toczyły się walki. Mapy tak sygnowane pochodzą z lat 1940 – 1945. • IV (Abteilung für Kriegskarten und Vermeßungswesen), zajmował się przygotowaniem materiałów, w tym map ogólnych, szczegółowych i planów miast, dotyczących państw, które stały się, lub mogłyby być celem ataku III Rzeszy. Uwaga: mapy oraz plany miast wykonane przez IV zostaną przeniesione na oddzielna pod-stronę, • Generalstab der Luftwaffe, 7 Abteilung, wykorzystujący istniejące już przedruki map polskich, radzieckich i innych, np. mapy niemieckie Übersichtskarte von Mitteleuropa, jako mapy lotnicze. Pozostałe skany poniżej to dość przypadkowy zbiór map turystycznych i przeglądowych różnych wydawnictw niemieckich, które wpadły nam w ręce. Mapy uporządkowane są chronologicznie, tzn. (-1918), (1919-1945), następnym kryterium jest skala Skróty KdwR – Karte des westlichen Rußlands (1:100 000), mapa z ok 1900 - 1921, wykorzystywana do końca II wojny swiatowej na terenie głównie Litwy, Łotwy i Estonii ÜvM – Übersichtskarte von Mitteleuropa (1:300 000), ok 1942 roku wydzielono część map tego typu, mniej więcej na wschód od Królewca, jako podtyp „Osteuropa” (OstE) KDR – Karte des Deutschen Reiches (Mapa Rzeszy Niemieckiej), 1:100 000 OstE – Ost Europa (1:300 000) KvM – Karte von Mitteleuropa (1:500 000) WK – Weltkarte (1: 1 mln) WIG – Wojskowy Instytut Geograficzny, mapa taktyczna (1:100 000) KPL – Königlich Preußischen Landesaufnahme ( - 1918) RfL – Reichsamt für Landesaufnahme (1920 - 1945) Ausg. - (Ausgabe) wydanie uaktualnienie: 11 czerwca 2013 r Mapa 1:25 000 (Mestischblatt). Poniżej przedstawiamy ciekawsze skorowidze tej mapy (część wschodnia), z roku 1940 i 1942, oraz skorowidz powojennych wydań amerykańskich, z lat 50. pokazujący prawdopodobnie najdalszy zasięg map tego typu na wschód. Wszystkie arkusze tej mapy dostępne są do pobrania w Mapsterze Tytuł arkusza Typ Skala Kolory Mb Dpi Rok Wydawca Uwagi Topografische Karten (Meßtischblätter) 1:25 000 - - 3 30 ? 1940 Reichsamt für Landesaufnahme Topografische Karten (Meßtischblätter) 1:25 000 Östliche Hälfte - - 3 18 ? 1942 Reichsamt für Landesaufnahme INDEX TO GSGS 4414 (GERMANY 1:25,000) - - 3 300 1944 Directorate of Military Survey (GSGS) Brytyjski skorowidz map niemieckich z 1944 r, z "NOTES ON MAPS OF GERMANY DENMARK AND CENTRAL EUROPE" (MARCH 1944) OPERATIONAL INDEX OF WESTERN & CENTRAL EUROPE FOR, 1:25,000 SCALE MAPS SHEET 2 OF 6 3 21 300 1953 Army Map Service (AMS) Ukazuje mapy pokrywające prawie cały obszar Niemiec oraz zachodnią część Polski, tzw. „ziemie odzyskane” OPERATIONAL INDEX OF WESTERN & CENTRAL EUROPE FOR, 1:25,000 SCALE MAPS SHEET 5 OF 6 300 1953 Army Map Service (AMS) Ukazuje wschodnie krańce zasięgu Topographische Karte, od Litwy poprzez (praktycznie całą) Polskę, Czechosłowację i Węgry MAP SETS PUBLISHED BY - - 3 300 1950 Army Map Service (AMS) Powojenny, amerykański skorowidz niemieckiej, specjalnych wydań map produkowanych przez IV Skorowidz pokazuje wydania zdobyte po wojnie w Niemczech, oraz wydania, które został wydane, jednak nie udało się ich "przechwycić". Fotomapy niemieckie w skali 1:25 000 (tzw. Bildplan i Bildskizze) z lat 1939 – 1944, ze zbiorów Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, zwykle 600 lub 400 dpi. Fotomapy te obejmowały całą III Rzeszę (w granicach do 1937 roku), prawdopodobnie całe terytorium II RP wcielone po 1939 roku do Niemiec, nieznany obszar Polski środkowej, oraz – również nieznany (jeszcze) obszar Kresów. Z wielu względów fotomapa nie dorównuje czytelnością mapie w tej samej skali, istotne jest jednak, że pokazuje faktyczny stan na dany rok. Nie należy się jednak spodziewać szczegółów w stylu google earth. Na większości arkuszy brak jest daty ich wydania, podano jednak najważniejszą informację, daty przelotów, podczas których wykonano zdjęcia (w lewym dolnym rogu arkusza) Fotomapy niemieckie z interesujących nas obszarów wykonane są zgodnie z trzema typami map: 1. Messtischblatt, czyli “Topographische Karte” – arkusze z III Rzeszy i z terenów Polski wcielonych do III Rzeszy mają numerację zgodną z (nową) numeracją Messtischblattów i obejmują dokładnie obszar danego arkusza mapy (link do skorowidza w Mapsterze) 2. Mapy w numeracji map WIG w skali 1:100 tysięcy, po przeskalowaniu do 1:25 000. (link do skorowidza w Mapsterze). Numerację tego typu fotomap oparto na schemacie WIG, w uproszczeniu, np. polski „Pas 44 Słup 27 Wieluń” = niemiecki „4427 Wielun”. Następnie arkusz taki podzielono na ćwiartki, oznaczone kolejno: - NW (Nordwest) – północny zachód - NO (Nordost) – północny wschód - SO (Suedost) – południowy wschód - SW (Suedwest) – południowy zachód Arkusze tych fotomap są dużo większe, niż pozostałych, i prawdopodobnie przygotowano je w 1939 roku, „z okazji” zbliżającej się inwazji na Polskę. Zdjęcia wykonywane były z dużej wysokości i nie są tak ostre, mimo wysokiej rozdzielczości, jak pozostałe fotomapy. 3. Fotomapy w numeracji map WIG w skali 1:25 tysięcy, (link do skorowidza w Mapsterze) Numerację tego typu fotomap również oparto na schemacie WIG, w uproszczeniu, np. polski „Pas 40 - Słup 29 – A Kutno” = niemiecki „4029A Kutno”. Większość tego typu fotomap datowana jest na 1944 rok. 4. Fotomapy z Kresów. Ponieważ nie mamy jeszcze żadnych arkuszy tego typu, można powiedzieć tylko tyle, że podzielono jest wg. systemu map radzieckich (tzw. „system międzynarodowy”), zgodny z numeracją map 1:25 000 używaną po wojnie również w PRL. Wielkość plików: 10 – 22 Mb. Pozostałe fotomapy niemieckie pozyskamy z innych źródeł, dopiero w 2014 roku. Niemieckie mapy z pogranicza polsko-czeskiego, w skali 1:10 000, prawdopodobnie powstałe z przeskalowania niemieckiej mapy podstawowej (Grundkarte w skali 1:5 000). Polskie nazwy miejscowości zostały podane w nawiasach Pliki ok 11 - 18 Mb. Falkenberg (1926) [Sokolec] Tuntschendorf (1926) [Tlumaczów] Wünschelburg (1926) [Radków] ____________________Ciekawostka kartograficzna, mapa z serii Ed 25 (Deutsches Reich). Sama treść nie jest niczym ciekawym, jest to przeskalowana mapa polska, choc jako źródło podano skalę: “Polnische Karte 1:75 000” i, kolejna ciekawostka, nie zamieszczono ostrzeżenia, że mapa nie nadaje się do strzelań (artyleryjskich). Ciekawy jest podział arkusza, Blatt Nr. 366-D-3, Radom SW, zgodny z nowym podziałem wg. numeracji Grossblattów (Nr 366) i numeracji map w skali 1:50 tysięcy (praktycznie niewydanych), w podziale literowym (366 A, B, C, D), które z kolei dzielić miano na ćwiartki (1, 2, 3, 4). Mapy w takim cięciu wydano prawdopodobnie na niewielkim obszarze (okolice Radomia, Kielc, być może też Rozwadowa), dolny obszar już w standardowej numeracji map 1:25 tyś przejętej od WIG, tj. 4432A (czyli wigowski Pas 44 Słup 32 A) i 4432B (Pas 44 Słup 32 B). Wydanie prawdopodobnie ostatnie (styczeń 1945 roku) Deutsches Reich 1:25 000 Blatt Nr. 366-D-3 Radom SW (ok 12 Mb)Pozostałe arkusze tego typu (kilkadziesiąt) obejrzeć można w Mapsterze. Mapa Niemiec (Deutsche Karte) w skali 1:50 000. (link do skorowidza i arkuszy w Mapsterze) Mapa ta miała zastąpić przestarzałą i mało czytelną mapę Rzeszy Niemieckiej w skali 1:100 tyś, ale nigdy nie została wdrożona na dużą skale, (oprócz terenu płd. Niemiec, np. Bawarii, gdzie mapy w tej skali były tworzone znacznie wcześniej). Wydanie z lat 30. XX objęło głównie tereny wokół Berlina, wydrukowano tez ok ok. 30 - 50 arkuszy z „rejonu dolnej Odry” i kilka na Pomorzu: próbne, małe arkusze ok. 1927/1928 roku, a większe arkusze w latach 1937 - 1939. Mapa 1:50 000 terenów okupowanych, tzw. “Deutsche Reich, ehem. Polen”. Link do arkuszy (kilku) w Mapsterze. O mapie tej wiadomo bardzo niewiele. Oprócz skali nie ma nic wspólnego z wyżej wymienioną mapą niemiecką (Deutsche Karte). Wg. niemieckich informacji z połowy 1944 (Planheft ehem. Polnisches Raum, Juli 1944): „Istnieją plany stworzenia mapy do kierowania ogniem artylerii na potrzeby walczących oddziałów. Regularny arkusz mapy Ed50 pokrywa ¼ arkusza mapy typu Grossblatt Ed100. Jednak konieczność przyspieszenia dostaw map spowodowała konieczność podziału również normalnego arkusza Ed50 na cztery mniejsze. W ten sposób arkusz mapy Grossblatt Ed100 składa się z 4 arkuszy regularnych w skali 1:50 000 (Ed50) lub też 16 arkuszy małych w skali 1:50 000. Oznakowanie arkuszy Ed50: Arkusze regularne zgodne będą z numeracją Grossblattów, dodatkowo zawierać będą literę od A do D, np. 375B Arkusze małe zgodne będą z numeracją Grossblattów, a oprócz litery od A do D zaopatrzone będą również w cyfrę od 1 do 4, np. 375B-3 (...)” Wg. skorowidzów amerykańskich z lat 50. XX wieku (poniżej), w między lutym a grudniem 1944 roku wydano kilkadziesiąt małych i co najmniej kilkanaście dużych arkuszy tej mapy pokrywających, sporadycznie, obszar od Polesia aż po centralną Polskę i Czechy. Źródła, na podstawie których wykonano te mapy to: mapy WIG w skali 1:100 tyś (przeskalowane), mapy WIG 1:25 tyś, nieopublikowane przed wojna materiały źródłowe WIG, oraz niemieckie zdjęcia lotnicze z 1944 arkusze tej mapy (w Mapsterze) Skorowidze powojenne: Tytuł arkusza Mb dpi Wydawca Uwagi INDEX TO MAPS OF POLAND DEUTSCHES REICH 1:50,000 1 of 3 200 Army Map Service (AMS), ok. 1951 Cyfry w lewym górnym rogu wydanych arkuszy oznaczają miesiąc i rok wydania danego arkusza Skorowidz pokazuje zasięg (niewielki) arkuszy tej mapy na wschód od Brześcia, aż po Dawidgródek. INDEX TO MAPS OF POLAND DEUTSCHES REICH 1:50,000 2 of 3 200 Army Map Service (AMS), ok. 1951 `Skorowidz pokazuje główny zasięg tej mapy w Polsce środkowej (między Częstochową – Radomiem – Lublinem i Tarnowem, oraz pojedyncze arkusze na południu (Czechy, okolice Worochty). INDEX TO MAPS OF POLAND DEUTSCHES REICH 1:50,000 3 of 3 200 Army Map Service (AMS), ok. 1951 Skorowidz pokazuje zasięg mapy na Białorusi i Ukrainie (kilka dużych i kilka małych arkuszy). Availability of Deutsches Reich (Gen. Gouv.) 1:50,000 200 Directorate of Military Survey Skorowidz brytyjskiego Directorate of Military Survey, pokazujący arkusze (oryginały, lub kopie) w bibliotece brytyjskiej wojskowej służby kartograficznej w latach 50. XX wieku. Nie różni się treścią od skorowidzów amerykańskich (choć nie uwzględnia „małych” i „normalnych” arkuszy), jednak podaje również wzmiankę o „materiałach”, na nowe arkusze, z Warszawy i okolic, które Niemcy nie zdażyli już zapewne wykorzystać do stworzenia map tego terenu. Karte des Deutschen Reiches, tzw. „Generalstabskarte” 1:100 000 Najbardziej znana mapa niemiecka, w wersji 4-arkuszowej często oznaczona, jako „Einheitsblatt” lub „Großblatt”. Mapy te wydawane były przez Reichsamt fuer Landesaufnahme, a w czasie wojny, również przez kartograficzne służby Wehrmachtu. Z tego powodu, dużą część arkuszy wydano w łącznie kilkunastu edycjach, oraz różnych wariantach, np jako mapę przeszkód terenowych dla wojsk panzernych, tzw. “Panzerkarte”. Mapy z terenów “sąsiednich”, oraz państw podbitych przez III Rzeszę, były zwykle kopiami, lub przeróbkami map tychże państw, np. map czeskich, radzieckich, czy polskich. Wszystkie przeskanowane arkusze dostępne są za pośrednictwem skorowidza w Mapsterze. Poniżej, dla orientacji, kilka oryginalnych skorowidzów tych map. Tytuł arkusza kolory Mb dpi rok wydania Wydawca Uwagi Übersichtsblatt der Einheitsblätter der Karte des Deutschen Reiches 300 1934 Reichsamt für Landesaufnahme Blattnumerierung des Deutsche Reiches und der Nachbarstaaten 3 400 1934 ? Prawdopodobnie pierwszy skorowidz "Grossblattow", ukazujący numeracje, wraz z arkuszami obejmującymi państwa ościenne, w tym Polskę. Übersicht der Kartenblatt-Numerierung in Polen 3 300 lipiec 1939 9 Abteilung Großblätter der Karte des Deutschen Reiches 400 1942 Reichsamt für Landesaufnahme Pokazuje również arkusze z terenów przyłączonych do III Rzeszy Karte des Deutschen Reiches 1:100 000 (Grossblätter) 3 5 300 1943 Karte des Deutschen Reiches 1:100 000 einschl. Sonderausgaben Polen und Litaün 3 1 300 1944 IV (Abteilung für Kriegskarten und Vermeßungswesen) Skorowidz (stan na r. 1942 r.) „wydań specjalnych” niemieckich setek opartych na polskich „wigówkach”. Karte des Deutschen Reiches 1:100 000 (Grossblätter) cz-b 5 300 IV (Abteilung für Kriegskarten und Vermeßungswesen) Prawdopodobnie jeden z ostatnich skorowidzów map typu „Grossblatt” z października 1944 roku, źródło: Kartenbrief Nr 31, zamknięto na dzień 1 stycznia 1945. „Kreiskarten” i „Umgebungskarten”, w skali 1:100 000 Oparte na mapie „Karte des Deutschen Reiches”, pokazują dodatkowo granice administracyjne i obiekty interesujące dla turystów, np młodzieżowe, itd. Wszystkie arkusze dostępne są w Mapsterze:KreiskartenUmgebungskartenSonderkarten (w tym kilka map “specjalnych”, jak wydanie polowe, czy mapa poligonu Mitte, itd)Manöverkarten (mapy wyprodukowane przy okazji manewrów) Kilka oryginalnych skorowidzów tych map: Tytuł arkusza kolory Mb dpi rok wydania Wydawca Uwagi Übersichtsblatt der Kreis und Umgebungskarten cz-b 300 1924 Reichsamt für Landesaufnahme Übersichtskarte der Kreis-, Wander-, Umgebungs- und Sonderkarten 3 400 1932 Reichsamt für Landesaufnahme Übersichtsblatt der Umgebungs- und Sonderkarten k 400 1939 Reichsamt für Landesaufnahme Niemieckie mapy ZSRR, 1939 - 1942, 1:50 000 i 1:100 000 oparte na mapach radzieckich. Zacytuję anonimową osobę, która miała okazję widzieć dość duże zbiory tych map: “wariantom nie ma końca”. Pojedyncze arkusze, podwójne, poczwórne, po trzy, albo po dziewięć. Przedruki map radzieckich bez zmian, albo z poprawkami, z dodrukiem nazw w alfabecie łacińskim, aktualizowane z meldunków wywiadowczych a czasem ze zdjęć lotniczych, czasem rysowane zupełnie od nowa… Najprawdopodobniej w lecie 2013 roku udostępnimy skorowidze tych map, jednak chwilowo mamy zaledwie kilkanaście arkuszy w obu skalach, i nie przewidujemy większych zbiorów w tym roku. Topografische Übersichtskarte des Deutsches Reiches 1:200 000 Mapa, która miała zastąpić – uznaną za przestarzałą – Mapę Przeglądową Europy Środkowej (Uebersichtskarte von Mitteleuropa) w skali 1:300 000. Z zastąpienia nic nie wyszło, niemiecka “trzysetka” dobiła do końca II wojny światowej, podczas gdy „dwusetka” zmarła śmiercią naturalną ok. 1941 – 1943 roku, choć po wojnie wróciła do łask i rozwijana w RFN. Wszystkie skany dostępne w Mapsterze, zwykle w rozdzielczości 400 dpi. Dwa oryginalne skorowidze dostępne poniżej: Nazwa arkusza kolor colour(s) DPI Rok wyd. i Wydawca Uwagi Topographische Übersichtskarte des Deutschen Reiches - 400 1939 Reichsamt für Landesaufnahme Topographische Übersichtskarte des Deutschen Reiches - 300 Reichsamt für Landesaufnahme uaktualniony skorowidz (przedostatni) tego typu mapy, pokazujacy planowane rozszerzenie zasięgu tego typu mapy na wschod Mapy z lat 1919 - 1945 w skali 1:300 000, kontynuacja „Übersichtskarte von Mittleuropa”. Wczesne arkusze (Frankfurt, Königsberg) to przedruki map Königlich Preußischen Landesaufnahme, sprzed pierwszej wojny światowej. Od ok. połowy lat 30. zaczęto kopiować mapy polskie (mapa operacyjna WIG 1:300 000), a w czasie II wojny światowej, również wykorzystywać mapy radzieckie w skali 1:100 000 i 1:200 000. Ok. 1942 roku nastąpiło wyróżnienie typu “Osteuropa”, a następnie “Mitteleuropa” / “Europa”. Oprócz olbrzymiej liczby arkuszy, kolejnych wydań i uaktualnień, istniały również wydania specjalne, z dodrukiem fortyfikacje (Befestigungskarte), wydania wojskowo-geograficzne (Mil-Geo-Karte), drogowe (Reichs-Autokarte), a znaczna liczba arkuszy, tzw. Fliegerausgabe, posiada nadruk siatki lotniczej (Luftwaffe Meldenetz, niektóre również siatkę dla myśliwców (Jägergradnetz).Wszystkie arkusze dostępne są w Mapsterze (UWAGA! – duży skorowidz, ładuje się BARDZO wolno!) (na Mapsterze są również zestawy łączone tego typu map z lat 1939 – 1945) Poniżej przedstawiamy kilka oryginalnych skorowidzów: rok wydania Wydawca / druk Uwagi Übersicht der Karten E 300 1942 (?) 530 Sonderausgabe Osten Stand: 28. IV wszystkie arkusze mapy w skali 1:300 tys, wydane, w opracowaniu i planowane, pokrycie od Polski na wschód. Übersichtsblatt Osteuropa 1:300 000 Stand: ? Nietypowe wydanie mapy 1:300 000: Straßenzustandkarte 3G Trudno określić, czy jest to wydanie z I czy z II wojny światowej, być może wydanie polowe z 1940 – 41 r., pokazuje okolice Łomży Niemiecka mapa 1:500 000Wszystkie arkusze dostępne w Mapsterze Dwa oryginalne skorowidze: Tytuł arkusza typ kolory Mb dpi rok Wydawca Uwagi Sonderausgabe Karte 1:500 000 und Fliegerkarte 1:500 000 300 IV kompletny skorowidz niemieckich map w tej skali obejmujący wszystkie kontynenty Übersichtskarte von Europa und Vorderasien 1:800 000 Przed I wojna światową określana jako „Operationskarte”. Mapa zarzucona na rzecz skali 1: 1 000 000 w drugiej połowie lat 30. XX tej mapy dostępne w Mapsterze Oryginalny skorowidz z 1939 roku:ÜBERSICHTSKARTE VON EUROPA UND VORDERASIEN (Sonderausgabe) Weltkarte 1:1 000 000 (WK)Arkusze tej mapy dostępne w Mapsterze (na razie niewiele) Oryginalny skorowidz Weltkarte 1:1 000 000 (skorowidz) Type Kolor Rozmiar DPI Rok Wydawca Uwagi Niemieckie mapy administracyjne i inne (kolejowe, drogowe, pocztowe, itd), II wojna swiatowa, w Mapsterze Mapy wydawnictw prywatnych w Mapsterze:RavensteinsFreytag und BerndtFlemmingMapy turystyczne, przede wszystkim z rejonów górskich (Karkonosze, G. Sowie, itd), różnych wydawnictw prywatnych – w Mapsterzemapa europy przed i wojną światową
